CiddiGazete- İYİ Parti Ekonomi Politikaları Başkanlığı, 11-23 Ekim 2021 tarihlerini kapsayan ‘Haftalık Ekonomik Gelişmeler 7. Hafta Ekonomi Bülteni’ni yayımladı. Bültende şu değerlendirmelere yer verildi:
MERKEZ BANKASI REZERVLERİ SWAP HARİÇ EKSİ 35.9 DOLAR
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) yayımladığı verilere göre, 15 Ekim haftasında brüt rezervler toplamda 125,8 milyar dolara ulaştı. Net rezervler 32,1 milyar.
Toplam swap 68,1 milyar olarak kayıtlara geçti. Son dönemde yaşanan rezerv artışları ise büyük oranda swap anlaşmaları, zorunlu karşılık düzenlemeleri, IMF kaynağı, reeskont dönüşleri ve cevherden altın alımıyla meydana geliyor.
Rezervlere etki eden swap anlaşmalarında, iki ülke arasında belirlenen tutarda bir para başka bir parayla değiştiriliyor. Değiştirilen anaparalar belirli bir süre sonunda geri veriliyor. Bu durumda MB’nin döviz rezervi kağıt üstünde artmış olsa da bu, net rezerve yansımıyor.
Türkiye’nin Çin, Katar ve Güney Kore’yle swap anlaşmaları bulunuyor.
Merkez Bankası 200 baz puan indirim yaparak piyasaları şoka soktu.
Merkez Bankası’nın faizleri tüm beklentilerin üzerinde düşürmesi sonrası piyasalar kararı sert fiyatladı. Tarihi rekorunu tazeleyen Amerikan Doları TSİ 22.30 itibarıyla 9,50 düzeyinde işlem görerek rekor kırdı. Euro'da 11 lira seviyesini aştı. Kurun etkisi ile bir diğer rekor da altından geldi. Altının gram fiyatı 544,5 lirayı görerek tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı.
Eylül ayının 8’inde Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu’nun Çekirdek Enflasyon vurgusu ile başlayan kurlardaki hareket 21 Ekim’de 200 baz puanlık indirim sonrası Dolar ve Euro tüm
zamanların rekorunu kırara 9,60 seviyesini geçti. Kur artışlarının yanı sıra 10 yıllık hazine bonoları %20 faiz bandını geçerek rekor kırmaya devam etti.
Merkez Bankası'nın (TCMB) sürpriz faiz indirim kararı ile Türkiye'nin risk primi yeniden 400 puanın üzerine çıktı. Hâlihazırda risk primi sıralamasında Türkiye, zaten uzun bir süredir
gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere arasında Arjantin'den sonra en riskli görülen ekonomiler arasında önde gidiyordu.
TCMB'nin yüksek enflasyon ve risklere rağmen iktidarın isteği doğrultusunda faiz indirimine gitmesi ile 5 yıllık CDS primi (kredi temerrüt takası) yeniden yükselişe geçince uzun süredir başa baş olduğu Nijerya'nın da (384) gerisine düştü. Türkiye dün itibarıyla 432 puana yükselen CDS'leri ile Arjantin, Tunus ve Ekvador'un ardından dünya sıralamasında dördüncü sıraya yükseldi. Türkiye'yi Mısır (431 puan), Ukrayna (424 puan) ve Nijerya (401 puan) takip etti.
10 YILLIK HAZİNE BONOSU FAİZ ORANI
Naci Ağbal’ın Merkez Bankası Başkanlığı’na atanmasıyla en düşük seviyeye kadar inen (11,53) Hazine Bono Faiz oranı faiz kararı öncesi 16,56 seviyesinde idi. Karar sonra borçlanma faiz oranı %18,5 oranında artarak %19,61 seviyesine çıktı. Kısaca hazinenin borçlanması için %20 oranında daha yüksek faiz ödemek zorunda kaldı.
Kamu toplam döviz borcu faiz kararı sonrası Türk Lirası olarak 57,5 Milyar TL arttı. Bu para ile 1,5 Atatürk Barajı veya 5 tane Avrasya geçiş tüneli veyahut da 3600 gösterge bekleyen tüm memurların 4 yıllık maliyeti karşılanabilirdi.
TÜKETİCİ GÜVENİ 12,5 YILIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNDE
Tüketici güven endeksi Ekim'de 76,8 seviyesine geriledi. Böylelikle Şubat 2009'dan bu yana endekste en düşük seviye kaydedildi.
Tüketici Güveni Dolar/TL kurunun tüm zamanların en yüksek seviyesini gördüğü Ekim ayında düşüş gösterdi.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı endekse göre mevsim etkilerinden arındırılmış Tüketici Güven Endeksi, Ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 3,6 oranında azaldı; Eylül ayında 79,7 olan endeks, Ekim ayında 76,8 oldu. Böylelikle endeks tarihinde 2009 Şubat'tan bu yana en düşük seviye kaydedildi.
Yurt dışı üretici enflasyonu yıllık yüzde 28,87 oldu.
Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi eylülde, ağustos ayına kıyasla yüzde 1,55, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 21,67, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 28,87 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 35,78 artış kaydetti.
Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE), eylülde aylık bazda yüzde 1,55 yükseldi.
Türkiye İstatistik Kurumu, eylül ayına ilişkin YD-ÜFE verilerini açıkladı.
Buna göre, YD-ÜFE eylülde, ağustos ayına kıyasla yüzde 1,55, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 21,67, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 28,87 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 35,78 artış kaydetti.
Sanayinin iki sektörünün yıllık değişimlerine bakıldığında madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 24,06, imalatta yüzde 28,96 yükseliş görüldü.
SANAYİNİN İKİ ANA SEKTÖRÜNDEN İMALAT YILLIK %28,96 ARTTI
Sanayinin iki sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında %24,06, imalatta %28,96 artış olarak gerçekleşti.
Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %37,64, dayanıklı tüketim malında %26,24, dayanıksız tüketim malında %19,46, enerjide %111,85, sermaye malında %15,35 artış olarak gerçekleşti.
KONUT FİYATLARINDA REKOR ARTIŞ
TCMB'nin konut fiyat endeksi Ağustos'ta yıllık yüzde 33,4 artışla endeks tarihinin en hızlı artışını kaydetti. Yeni konutlarda yıllık fiyat artışı yüzde 40 olarak kaydedildi.
Konut fiyatları Ağustos'ta yeni rekor artış kaydetti.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) yayımladığı konut fiyat endeksine göre Ağustos'ta fiyatlar bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 33,4 arttı.
Aylık bazda artış ise yüzde 3,9 oldu. Konut fiyatları 20 aydır enflasyonun üzerinde artıyor.
İZMİR 3 BÜYÜK ŞEHİR ARASINDA YİNE LİDER
Konut fiyat endeksinde 3 büyük şehre ilişkin veriler incelendiğinde Ağustos ayında yıllık fiyat artışının en yüksek olduğu şehrin İzmir olduğu görüldü.
Buna göre İzmir'de konut fiyatları Ağustos'ta bir önceki yıla göre yüzde 33,6 arttı. İzmir'i yüzde 30,7 fiyat artışıyla İstanbul, yüzde 28,5 ile Ankara izledi. TCMB verilerine göre İstanbul'da metrekare başına fiyat 7 bin 265 TL olurken, İzmir'de bu rakam 5 bin 973 TL, Ankara'da ise 3 bin 508 TL olarak kaydedildi.
Merkezi yönetim bütçesi Eylül ayında 23,6 milyar TL açık verdi.
Merkezi yönetim bütçe açığı Eylül ayında bütçe gelirlerindeki olumlu performansın etkisiyle geçtiğimiz yılın aynı ayına kıyasla %20,5 daralarak 23,6 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde yıllık bazda %49,4 oranında artan bütçe gelirleri 117,9 milyar TL olurken, harcamalar %30,3 oranında genişleyerek 141,5 milyar TL düzeyinde gerçekleşti.
Geçtiğimiz yılın Eylül ayında salgın koşulları nedeniyle ertelenen vergi tahsilâtlarının yarattığı düşük bazın yanı sıra bu yıl ekonomik aktivitede süregelen canlı seyrin etkisiyle Eylül ayında vergi gelirleri bir önceki yılın aynı ayına göre olumlu bir performans sergiledi. Bu dönemde vergi gelirlerindeki %40’lık artışa en büyük katkıyı sağlayan ilk üç kalem sırasıyla; dahilde alınan KDV, gelir vergisi ve ithalde alınan KDV oldu. Faizler, paylar ve cezalar kaleminde Ağustos ayında gözlenen yükselişin Eylül’de hız kazandığı
ve ilgili kalemin bütçe gelirlerindeki yıllık artışı 11,3 puan yukarı çektiği görüldü. Bütçe Faiz giderleri artmaya devam ediyor.
Ocak - Eylül
2020: 107,8 Milyar TL
2021: 142,3 Milyar TL
Artış % 31,9
ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞI KREDİ BORCU AĞUSTOS'TA ARTTI
Özel sektörün yurt dışından sağladığı kısa vadeli kredi borcu 8,9 milyar dolar, uzun vadeli kredi borcu 164,5 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Özel sektörün yurt dışından sağladığı toplam kredi borcu, ağustos sonu itibarıyla kalan vadeye göre incelendiğinde, 1 yıl içinde gerçekleştirilecek olan anapara geri ödemelerinin toplam 40,4 milyar dolar düzeyinde olduğu hesaplandı.
NET HATA NOKSAN KALEMİNDE HIZLI GİRİŞ
Ağustos ayında cari denge 10 ayın ardından ilk kez fazla verirken verilerde yüksek gelen net hata noksan dikkat çekti. Ağustos'ta net hata noksanda 4,45 milyar dolarlık giriş izlendi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, cari denge Ağustos'ta 528 milyon dolar fazla verirken, net hata noksanda ise 4,45 milyar dolarlık giriş gerçekleşti. 2021 Ocak-Ağustos döneminde 13,5 Milyar $’lık giriş kaydedildi. Böylelikle 1998 Eylül ayından bu yana net hata noksanda en yüksek giriş kaydedilmiş oldu.
KÜRESEL PİYASALAR
Küresel piyasalarda geçtiğimiz hafta Fed’in Eylül ayı toplantı tutanakları ile ABD ve Çin’de açıklanan enflasyon verileri takip edildi. Küresel boyutta devam eden arz darboğazları ile lojistik sorunların etkisiyle enflasyona ilişkin endişeler artmaya devam ederken, Fed tutanakları varlık alımlarının Kasım ayında azaltılmaya başlanabileceğine işaret etti. IMF küresel ekonomiye ilişkin büyüme tahminini aşağı yönlü revize etti. Çin ekonomisi 2021’in üçüncü çeyreğinde yıllık bazda %4,9 ile piyasa beklentisinin altında büyüdü.
ABD’de yıllık ÜFE enflasyonu son 11 yılın en yüksek seviyesinde IMF, Türkiye için 2021 ekonomik büyüme tahminini %9’a yükseltti.
