CiddiGazete- Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT), uzun zamandır EYT ile ilgili yasanın teklifinin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunulmasını bekliyor.
Bu süreç içerisinde AKP cephesinde farklı farklı tarihler dile getirildi. Son olarak EYT düzenlemesinin gelecek hafta Meclis’e sunulacağı, şubat ayı ortasında yasalaşacağı ifade edildi.
Yaş sınırlamasının yer almayacağı düzenlemede prim gün sayısı ve hizmet yılını dolduran EYT’liler şubat ayı içinde emeklilik dilekçelerini verebilecek. İlk emekli aylıkları 1 Mart’tan geçerli olmak üzere bağlanabilecek. Oluşabilecek yoğunluk nedeniyle aylık bağlama işleminin sonuçlandırılması nisan ayına kalsa bile, ilk aylık ödemesi yapılırken mart ayı farkı da topluca ödenecek.
MAAŞ ROBOTU ŞOKU
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) maaş robotuna girerek, o gün itibarıyla ne kadar emekli aylığı almaya hak kazandığınızı öğrenebiliyorsunuz. Burada görünen rakamlar kesin olmamakla birlikte yaklaşık tutarları ifade ediyor.
Emekli maaşlarına yılbaşından itibaren yüzde 30 zam yapıldı. Milyonlarca emekliyi ilgilendiren karar sonrası yasanın çıkmasını bekleyen EYT'liler de SGK'nın maaş hesaplama sistemi üzerinden aylıklarını sorgulamaya başladı.
Ancak EYT'lilerin yaptığı sorgulamada maaşların yüzde 30 artmadığı, artış oranının yüzde 17 civarında kaldığı görüldü.
Sosyal medyada dün geceden itibaren tartışma başladı. EYT’liler maaş robotundaki emekli aylığının yanlış olup olmadığını sormaya başladılar.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre, çok sayıda EYT'linin kafasını karıştıran sorunun cevabı şöyle:
İLK EMEKLİ AYLIĞI
İlk emekli aylığı bağlanırken prim günü, aylık bağlama oranı ve prime esas kazanca bakılıyor. Çalışma hayatı boyunca SGK’ya bildirilen prime esas kazancın önce bugünkü değeri hesaplanıyor. Sonra aylık bağlama oranına (ABO) göre kişinin emekli aylığı bulunuyor. Örneğin, prime esas kazancı aylık ortalama 10 bin lira hesaplanan bir kişinin aylık bağlama oranı yüzde 70 ise 7 bin lira emekli aylığı bağlanıyor.
Kazancın bugünkü değerinin hesaplanması sırasında son yıla ilişkin güncelleme işlemi, başvuru yapılan tarihe göre değişiyor. Emeklilik dilekçesini ocak – haziran aylarında verenlerde “güncelleme katsayısı” uygulanıyor. Temmuz – aralık döneminde verenlerin kazancı güncellenirken ise o yıl içinde ocak ve temmuz aylarında emekli aylıklarına yapılan zam oranı dikkate alınıyor.
Güncelleme katsayısı tüketici fiyat endeksindeki (TÜFE) yıllık artışın tamamı ve milli gelirdeki artışın yüzde 30’una göre belirleniyor.
GÜNCELLEME KATSAYISI
2022 yılında SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarına ocakta yüzde 25.47, temmuz ayında da yüzde 42.35 zam yapıldı. Yıllık toplam zam yüzde 78.6 olarak gerçekleşti.
EYT’liler aralık ayına kadar maaş robotuna girdiklerinde, maaş zammına göre oluşan 1.786 katsayısı ile hesaplanmış emekli aylıklarını görüyordu. Emeklilik dilekçesini 31 Aralık 2022 tarihine kadar vermiş olanların aralık ayında gördükleri tutarlara, bu yılın yüzde 30 maaş zammı uygulandı.
Emeklilik dilekçesi 1 Ocak sonrasına kalanların kazançlarının bugünkü değeri ise güncelleme katsayısı ile hesaplanacak. Yıllık enflasyon geçen yıl içinde yüzde 85’i aşmasına karşın, 2022 yılını yüzde 64.27 ile kapattı. Bu kez kazançların 2022 yılı değeri 1.786 yerine 1.6427 katsayısı ile güncellendi. Yüzde 30’luk ocak zammı ise yeniden güncellenmiş bu tutar üzerine yapıldı.
Sonuç olarak, 2022 yıllık enflasyonu geçen yıl ocak ve temmuz aylarında emekli aylıklarına yapılan zammın altında kaldığı için, emeklilik dilekçesini 1 Ocak 2023 tarihinden sonra verenlerin aylıkları daha düşük bağlanacak. Emeklilik dilekçesini şubat ayında vermesi beklenen EYT’liler bundan doğrudan etkilenecek.
MİLLİ GELİR ARTIŞI
EYT’lilerin emekli aylığı şu an sadece 2022 yılı enflasyonu dikkate alınarak hesaplandı. 28 Şubat’ta 2022 yılı gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) verileri açıklanacak. Orta Vadeli Program’da GSYH’nın yüzde 5 oranında artacağı tahmin edildi. GSYH artışı tahminler doğrultusunda çıkarsa EYT’lilerin şu an maaş robotunda gördüğü emekli aylıklarına yüzde 1.5 puanlık ilave yapılacak.
EYT’lilerin ilk aylığı muhtemelen nisan ayında alması bekleniyor. Bu durumda ilk maaşları ilave yüzde 1 ilave zam yansıtılmış olarak bağlanacak.
