CiddiGazete- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Almanya gezisinin ardından Türkiye'ye dönerken yaptığı açıklamada, cumhurbaşkanlığı seçiminde uygulanan yüzde 50+1 formülünün değiştirilmesi gerektiğini söyledi.
Sistemin "partileri yanlış yola sevk ettiğini" belirten Erdoğan, bunun yerine "En fazla oyunu alan seçilir" şeklinde Anayasa değişikliği yapılmasını istedi.
Yüzde 50+1 oy oranının aşağı çekilmesi, AKP'ye MHP ile ittifak baskısından kurtulma avantajı sağlaması açısından önemli.
Yüzde 50+1 koşulunun değişmesi gerektiğini söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, daha önce sistem tartışmalarında ne demişti:
"BUNUNLA BÖYLE YÜRÜYECEĞİZ..."
- 2018: Hem kendi tarihimizdeki hem de dünyadaki yönetim modellerini inceledik. İşte "Biz bu modele Türkiye modeli diyoruz" dedim, çok eleştiri aldım. Varsın alayım. Ama bunun bir markası olması lazım. Bu marka da Türkiye modeli. Bu sistem bizim 2023 hedeflerimize, 2053 ve 2071 vizyonlarına da katkı sağlayacak kendimize özgü bir sistemdir. Patenti bize ait. Bununla böyle yürüyeceğiz.
– 2019: Cumhurbaşkanı seçilmek için yüzde 50 sınırının koyulması rastgele bir tercih değildir. Gayet bilinçli ve vazgeçilmez bir kriterdir. Bu tartışmayı bir daha açılmamak üzere kapatıyoruz.
– 2023: 14 Mayıs ve 28 Mayıs seçimlerinin sonuçlarından biri de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin milletten yeniden güvenoyu almış olmasıdır.
BAHÇELİ, "MASUM BİR TALEP DEĞİLDİR" DEMİŞTİ
Cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 50+1 koşulu ilk kez 10 Ağustos 2014'teki cumhurbaşkanlığı seçiminde uygulandı ve Recep Tayyip Erdoğan yüzde 51.79 oyla ilk turda cumhurbaşkanı seçildi. Ancak 2018'den itibaren sistemle ilgili tartışmalar başladı.
AKP içinde sisteminin değişmesi yönündeki ilk çağrı 2019'da eski bakanlardan Faruk Çelik'ten geldi. MHP buna sıcak bakmayınca, Çelik "Kişisel görüşümdü" dedi ve konu rafa kaldırıldı.
O dönem Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu Başkanvekili Mehmet Uçum da 50+1'i tartışmaya açmanın halkın iradesine saldırı olduğunu iddia ederek, "Halkın, Hükümeti kapsayıcı bir oyla seçmesinden rahatsız olan odaklar halkın iradesinin parçalanması ve Türkiye'yi rahatça kontrol etme hevesi içindeler. Buna asla güçleri yetmez" dedi.
Aynı tartışma 2021'de yeniden gündeme geldiğinde Cumhur İttifakı bileşenlerinden Devlet Bahçeli şu ifadeleri kullandı: "Bu konuyu tartışmaya açmak yönetim sistemine karşı güvensizliği körükleyecektir. Bu masum bir talep değildir. Bundan geri adım atma anlamına gelen yüzde 40+1 başkalarının değirmenine su taşımaktır."
ERDOĞAN NEYİN PEŞİNDE?
CHP Genel Başkan Yardımcısı Murat Bakan, Erdoğan'ın kendisinden sonra seçilecek isim için yol açmaya çalıştığını belirterek şöyle dedi:
Recep Tayyip Erdoğan, bu tartışmayı planlı olarak başlatıyor ama MHP'yi hedef aldığını düşünmüyorum. Çünkü Cumhur İttifakı partileri her noktada birlikte hareket ediyor; üstelik Anayasa değişikliği için Erdoğan'ın MHP'ye ihtiyacı var.
Erdoğan, kendisinden sonra gelecek cumhurbaşkanı adayının önünü açmak istiyor olabilir. Ancak bunca yetkiyi elinde tutan cumhurbaşkanının yüzde 30'la seçilmesi, meşruiyet tartışması yaratabilir.
AKP'Lİ İSİMDEN KIVRAK DÖNÜŞ
AKP Genel Sekreteri Fatih Şahin, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada sistemin değiştirilmesi gerektiğini söyledi. Şahin'in konuyla ilgili açıklamaları şöyle:
– Bu düzenlemenin yürürlüğe girmesinden bugüne, bu şartın siyaset kurumu ve millet iradesi üzerinde bir baskı unsuru haline geldiğini, siyasetin doğal mecrasını tahrip ettiğini, parçalı ve istikrarsızlığa gebe bir tablo oluşturduğunu gözler önüne sermiştir.
– En çok oyu alan adayın seçilmesi, seçim yarışının daha rekabetçi, organik, baskılardan ve sunilikten uzak gerçekleşmesini sağlayacaktır. Siyaseti ve şeffaflığı değil, siyasetsizliği ve kapalı kapılar ardında yürütülen gizli ve karanlık pazarlıkları seçenler, "salt çoğunluk/50+1" şartını sistemin ve siyaset kurumunun üzerinde sallanıp duran Demokles'in kılıcına dönüştürmüşlerdir. Meselenin anayasal düzlemde gözden geçirilmesi kaçınılmazdır.
