CİDDİGAZETE
Avrupa Birliği (AB) ve İngiltere, yeniden düzenlenmiş Brexit anlaşması üzerinde uzlaştı.
AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, sosyal medya hesabından AB Konseyi Başkanı Donald Tusk'a yazdığı mektubu yayımladı.
Paylaşımında "Müzakereler sonucu, yeniden düzenlenmiş İrlanda/Kuzey İrlanda'ya ilişkin Protokol ve 17 Ekim 2019 tarihli Siyasi Deklarasyona ilişkin uzlaşı sağlandı." ifadesini kullanarak, bunların AB Komisyonu tarafından onaylandığını bildirdi.
Juncker, AB Konseyine de gözden geçirilmiş Brexit anlaşmasını onaylaması çağrısında bulundu.
JOHNSON’DAN ‘KONTROL’ MESAJI
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Brüksel'deki AB Liderler Zirvesi'nden önce sosyal medyadan yaptığı açıklamada, varılan anlaşmaya ilişkin değerlendirmede bulundu.
"İngiltere'nin kontrolü geri alacağı yeni bir anlaşmaya vardığını" duyuran Johnson, önceki anlaşmada Brüksel'in kontrolünün devam ettiği ve AB'nin İngiltere'yi sonsuza dek kendi yasaları ve vergilerini kabul etmeye zorlayabilecek bir durumda olduğunu belirtti.
Yeni anlaşmayla Birleşik Krallık'ın bir bütün olarak AB Gümrük Birliğinden çıkacağını ve diğer ülkelerle yeni ticaret anlaşmaları yapabileceğini kaydeden Johnson, "Antidemokratik tedbir maddesi kaldırıldı. Kuzey İrlanda halkı, tedbir maddesinin aksine kendi yasalarının sorumlusu olacak ve istemeleri durumunda özel düzenlemeye son verme hakkını ellerinde bulunduracak. Brexit'i gerçekleştirelim ve bu ülkeyi ileriye götürelim" ifadesini kullandı.
İNGİLTERE'NİN TEKLİFİ
İngiltere, 2 Ekim'de AB'ye yeni bir teklif sunarak daha önce reddedilen Brexit anlaşmasındaki tartışmalı tedbir maddesinin Kuzey İrlanda'nın 2025'e kadar Birlik ile özel ilişki içinde kalmasını öngören bir düzenlemeyle değiştirilmesini istemişti.
Teklifte, Kuzey İrlanda'nın 2021'e kadar devam edecek geçiş sürecinin ardından AB ile olan Gümrük Birliğinden ayrılması, ancak dört yıl boyunca tarımsal gıdalar ve endüstriyel ürünler konusunda tek pazar düzenlemelerine bağlı kalması öngörülmüştü.
Dört yılın ardından ise Kuzey İrlanda'nın AB kurallarına uymaya devam etmeye veya İrlanda Cumhuriyeti ile arasına fiziki sınır oluşturmaya karar verebileceği belirtilmişti.
Johnson'ın "adil ve makul taviz" şeklinde nitelediği teklife AB ilk başta olumsuz yaklaşsa da daha sonra müzakere etmeye başlamıştı.
TEDBİR MADDESİ İHTİLAFI
İngiliz hükümeti, AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile Birleşik Krallık'ın parçası olan Kuzey İrlanda arasında fiziki sınır oluşturulmasının önüne geçen maddenin ülkenin egemenlik haklarını ihlal ettiğini savunuyordu.
Fiziki sınır oluşturulmaması durumunda Kuzey İrlanda'nın, dolayısıyla da tüm Birleşik Krallık'ın belirsiz bir süre AB ile gümrük birliği içinde kalacağı kaydediliyordu.
AB ise söz konusu maddenin üyesi İrlanda Cumhuriyeti'nin haklarının garanti altına alınması ve 1998'te imzalanan Hayırlı Cuma Anlaşması'nın ihlal edilmemesi açısından gerekli olduğunu belirtiyordu.
İngiltere ve İrlanda Cumhuriyeti hükümetleri arasında 1998'de imzalanan Hayırlı Cuma Anlaşması, İrlanda adasında 30 yıl süren "düşük yoğunluklu savaşı" sonlandırmıştı.
AB BREXİT MÜZAKERECİSİ BARNIER’DEN AÇIKLAMA
Avrupa Birliği (AB) Brexit Müzakerecisi Michel Barnier de Brexit anlaşmasında uzlaşı sağlanmasının ardından Brüksel'de basına açıklamalarda bulundu.
Çok yoğun müzakereler sonrasında değişiklikler üzerinde anlaşma sağlandığını kaydeden Barnier, taraflar için İngiltere'deki AB vatandaşları ve AB ülkelerindeki İngiliz vatandaşlarının her zaman öncelik konusu olduğunun altını çizdi.
Barnier, AB ve İngiltere'nin İrlanda Adası'nda barış ve istikrarı koruma konusunda kararlı olduğunu vurgulayarak, "Yeni düzenlemelere göre, İrlanda ve Kuzey İrlanda arasında fiziki sınırın engellenmesi, Ada ekonomisinin korunması ve AB tek pazarının bütünlüğünün korunması sağlanacak" diye konuştu.
AB Komisyonundan yeni anlaşma güncellemesine ilişkin yapılan açıklamaya göre, İrlanda Adası'nda fiziki sınır uygulanmasını engellemek için Kuzey İrlanda, düzenlemeler bakımından "sınırlı biçimde" AB tek pazarına bağlı kalacak.
Bu bağlamda Kuzey İrlanda; mal, tarımsal ürünler, KDV ve kamu desteklemeleri gibi çeşitli alanlarda AB müktesebatını uygulamayı sürdürecek.
Kuzey İrlanda, İngiltere'nin gümrük bölgesine dahil olacak.
Aynı zamanda, Kuzey İrlanda'da uzun vadede AB hukukunun uygulanmasına ilişkin bir "onay mekanizması" kurulacak.
Taraflar arasında daha önce uzlaşı sağlanan siyasi deklarasyonda da değişiklik yapılacak. Bu çerçevede, AB ve İngiltere arasında gümrük vergileriyle kotaları sıfır seviyesine indirmeyi amaçlayan bir Serbest Ticaret Anlaşması yapılacak.
TEDBİR MADDESİNDEN KURTULMA
Anlaşmayla, AB ve İngiltere arasında uzlaşmazlık kaynağı olan tedbir maddesi kalkmış oluyor.
Tedbir maddesi, İngiltere ile AB arasında İrlanda sınırına çözüm getirecek kapsamlı bir ticaret anlaşmasına varılana kadar ülkenin bütününün Gümrük Birliği içinde kalmasını ancak Kuzey İrlanda'nın ilave bazı AB kurallarına tabi olmasını öngörüyordu.
Onay gerekiyor
Yeniden düzenlenmiş Brexit anlaşmasının yürürlüğe girmesi için AB üyesi ülkelerin, Avrupa Parlamentosu'nun (AP) ve İngiliz Parlamentosu'nun onayı gerekiyor.
BREXİT SÜRECİ
İngiltere, 2016'daki referandumda yüzde 48'e karşı yüzde 52 oyla AB'den ayrılma kararı almıştı.
Ancak eski Başbakan Theresa May'in AB ile vardığı anlaşma, 3 kez oylanmasına karşın parlamentoda kabul görmemiş ve Brexit, olası bir anlaşmasız ayrılığı engellemek için önce 22 Mayıs'a, daha sonra da 31 Ekim'e ertelenmişti.
Ancak Johnson, tedbir maddesinin kaldırılmaması durumunda anlaşmasız da olsa 31 Ekim'de AB'den ayrılacaklarını belirterek Brüksel'e baskı yapmıştı.
